Yaşlı bireylerde kemik zayıflığına bağlı omurga kırıkları hafif travmalarla bile oluşabilir. Bu yazıda tedavi yöntemlerini ve karar sürecini ele alıyoruz.

Çimentosuz Takip mi? Kapalı Ameliyat mı? Vidalı Stabilizasyon mu?

Yaşlı bireylerde omurga kırıkları, günümüzde hem klinik hem de sosyal açıdan önemli bir sağlık sorunu hâline gelmiştir. Özellikle yaşla birlikte kemik yoğunluğunun azalması (osteoporoz), bu kırıkların hafif travmalarla hatta bazen hiçbir travma olmadan gelişmesine neden olabilir.

Yaşlılarda Omurga Kırıkları Neden Daha Sık Görülür?

İleri yaşla birlikte kemik yoğunluğu ve kas kütlesi azaldığından, omurga yapıları daha kırılgan hâle gelir.
• Hafif ev içi düşmeler
• Ani oturup kalkmalar
• Hatta öksürme gibi basit travmalar bile omurga gövdesinde çökme kırıklarına neden olabilir.

Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Omurga kırıklarının tedavisi hastanın genel sağlık durumu, kırığın şiddeti, ağrı düzeyi, kemik kalitesi ve eşlik eden hastalıklar göz önünde bulundurularak planlanmalıdır. Üç temel tedavi yaklaşımı vardır:

1. Korse Tedavisi (Konservatif İzlem)

Hafif çökme kırıkları olan ve genel durumu iyi olan hastalarda ilk seçenek genellikle korse tedavisidir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken noktalar şunlardır:

• Hasta korseye uyum sağlayabiliyor mu?
• Korseye rağmen kırık ilerliyor mu?
• Haftalık ayakta röntgenlerle düzenli kontrol sağlanıyor mu?

Korseye rağmen ağrı kontrol edilemiyor ve çökme ilerliyorsa, cerrahi girişim geciktirilmeden planlanmalıdır.

2. Vertebroplasti – Kifoplasti (Kapalı Kemik Çimentosu Uygulaması)

Eğer kırık daha ileri düzeyde ise veya hasta korseyi tolere edemeyecek durumda ise, lokal anestezi altında uygulanan kemik çimentosu (polimetilmetakrilat – PMMA) işlemleri gündeme gelir.

• Bu işlemle kırık omurga içine özel iğnelerle girilerek kemik çimentosu enjekte edilir.
• Hasta çoğu zaman aynı gün mobilize edilebilir.

Ağrı düzeyi yüksek, fonksiyonları sınırlı ve kırık bölgesinde daha fazla çökmenin beklendiği hastalarda erken dönemde uygulanması başarıyı artırabilir.

3. Vidalı Stabilizasyon Ameliyatları

Omurga kırığı ileri düzeydeyse, çökmenin yanı sıra omurlar arasında kaynama problemi de varsa, çimentolu yöntemler yetersiz kalabilir.

• Bu durumda titanyum vidalarla yapılan sabitleme ameliyatları gündeme gelir.
• Bazı hastalarda bu işlem minimal invaziv (kapalı) tekniklerle yapılabilirken, bazı durumlarda kafesle desteklenen daha geniş cerrahiler gerekebilir.

Tedavi Seçiminde Dikkat Edilmesi Gereken Faktörler

Tedavi planı, yalnızca kırığın tipi değil, hastanın genel sağlık durumu da dikkate alınarak yapılmalıdır:

• Ağrının şiddeti
• Kemik kalitesi ve osteoporoz düzeyi
• Diyabet, hipertansiyon, kalp hastalığı gibi eşlik eden kronik rahatsızlıklar
• Kırığın lokalizasyonu (torakal, lomber, servikal)
• Hastanın mobilizasyon potansiyeli

→ Bazen basit bir lokal anesteziyle yapılacak vertebroplasti işlemi, hastayı büyük ameliyatlardan kurtarabilirken; uygun olmayan hastada ısrarla konservatif izlem uygulanması, kırığın ilerlemesine ve daha büyük bir cerrahinin zorunlu hale gelmesine neden olabilir.

Yaşlı Hastalarda Kırık Tedavisinde Bireyselleştirme Şart

Hangi tedavi seçeneği uygulanırsa uygulansın, yaşlı hastalarda tedavi başarısı için şu iki faktör mutlaka değerlendirilmelidir:

1. Kemik Kalitesi: Osteoporoz düzeyi ölçülmeli, gerekiyorsa medikal tedavi başlanmalıdır.
2. Nedenin Belirlenmesi: Kırığın altında yatan neden saptanmalı, sadece semptom değil etiyoloji hedef alınmalıdır.

Yaşlı hastalarda omurga kırıkları; sadece ağrıdan ibaret değil, genel sağlığı tehdit edebilecek düzeyde komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle tedavi yaklaşımı multidisipliner, bireye özel ve zamanında planlanmalıdır.